Studie mitigatie & sanering van milieudruk Zwarte beek

Klant: Agentschap voor Natuur en Bos
Uitvoering: 2020-2022

In opdracht van het ANB werd een onderzoek uitgevoerd naar de mogelijke mitigatie en sanering van de milieudruk in het brongebied van de Zwarte beek en de aansluitende vallei van de Bolliserbeek (615 ha). Het studiegebied is gelegen in het habitatrichtlijngebied BE2200029 ‘Vallei- en brongebieden van de Zwarte Beek, Bolliserbeek en Dommel met heide en vengebieden’ en in het vogelrichtlijngebied BE2218311 ‘Militair domein en de vallei van de Zwarte Beek’.

Momenteel is er een grote milieudruk aanwezig door de aanwezige landbouwactiviteiten. Het gronden oppervlaktewater wordt aangerijkt met grote hoeveelheden nitraten en fosfaten met negatieve gevolgen op de van nature nutriëntenarme habitats in het brongebied.

Ondersteuning beleidsmatige beslissingen 

Het rapport heeft als doelstelling samen met het INBO-rapport als achtergronddocument te dienen om beleidskeuzes te maken naar aanleiding van het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (RUP) van Peer, rekening houdend met de randvoorwaarden uit de IHD ondersteunen, namelijk:

• Voorstellen en afwegen van mogelijke scenario’s voor landgebruik in het brongebied van de Zwarte beek en de aansluitende Bolliserbeekvallei, rekening houdend met de IHD’s en het INBO rapport. Er wordt onderzocht of en welke vorm van landbouwactiviteit nog mogelijk is en welke steunmaatregelen (zoals flankerende maatregelen, Europese maatregelen, subsidies…) hiervoor mogelijk zijn. 
• Uitvoeren van een instrumentenafweging: identificatie, evaluatie en afweging van mogelijk in te zetten flankerend beleid (ttz instrumenten en middelen) per scenario en/of ruimtelijke bestemming, inclusief de financiële consequenties en engagementen. 

De studie is een vervolg op het onderzoek van de milieudruk en reikt verschillende handvaten aan hoe ruimtelijk de milieudruk verminderd kan worden, zodat de instandhoudingsdoelstellingen gehaald kunnen worden. De studie resulteert in meerdere scenario’s om tot een oplossing te komen.

Fasering

De studie bestaat uit 6 stappen:

• Fase 1: Voorbereidende analyse van de beschikbare informatie
• Fase 2: Onderzoek van de nutriëntentoestand (bodem, grondwaterkwaliteit en grondwaterkwantiteit)
• Fase 3: Uitwerken van scenario’s en bijhorende landschapsbeelden met als primaire scenario’s:
  • Omschakeling landbouw naar natuur
  • Behoud klassieke landbouw met bijkomend
    engagement
  • Transitie landbouw verweven met natuur
• Fase 4: Af te wegen milderende maatregelen als aanvulling op de studie van het INBO
• Fase 5: Criteria voor afwegen milderende maatregelen, waaronder de invloed op de gewasproductie
• Fase 6: Verdere verfijning van de drie scenario’s op basis van de haalbare milderende maatregelen om tot een aantal gebiedsspecifieke scenario’s te komen.